शेवगा लागवड

• जमीन

शेवगा हलक्या ,माळरान तसेच डोंगराळउताराच्या जमिनीत करता लागवड  येतो . काळ्या भारी जमिनीत शेवग्याचे  झाड जोमाने वाढते पण उत्पादन कमी येते . जमिनीचा सामू     6 - 7.5 इतका  असावा.

• लागणीची पद्धत

पावसाळा सुरू होण्या पूर्वी  60×60×60 सेंमी आकाराचे खड्डे खोदुन त्यात 1घमीले शेनखत ,250 ग्राम 15:15:15 आणी 50 ग्राम फॉलिदॉल पावडर टाकून भरून घ्यवी .दोन झाडातिल व ओळीतिल अंतर 4×4 मीटर इतके ठेवावे . 

बियाणे - कोइमतूर-1, कोइमतूर-2, पीकेएम-1, पीकेएम-2 आणि कोकण रुचिरा 

सुधारित जाती :

१) जाफना, रोहित-१, कोकण रुचिरा, पी. के. एम. १

• पाणी व ख़त व्यवस्थापन

शेवग्याच्या प्रत्येक झाडास दरवर्षी 10 किलो शेनखत ,75ग्राम नत्र ,75 ग्राम स्फूरद ,75 ग्राम पालाश द्यावे . भारी जमीनीत एकरी 50 किलो    डि ए पी दिल्यास पालवी चांगली फुटते .

• रोग  नियंत्रण

शेवगा पिकावर जास्त  प्रमाणात रोग आढळून येत नाही.काही वेळा खोडवर कँकर या रोगाचा  प्रादूर्भाव आढळून येतो त्यावर 1%बोर्डो मिश्रण किंवा 10लिटर पाण्यात 10 ग्राम बाविस्टिन बुरशीनाशक फवरावे .        

• किड नियंत्रण 

शेवगा पिकावर आढळून येणारी महत्वाची किड म्हणजे खोड आणी फांदी पोखरनारी अळी. नियंत्रना करीता डायमेथोयेट किंवा ट्रायजोफॉस या किटकनाशकात किंवा पेट्रोल मध्ये बुडवलेला बोळा टाकून  छिद्र बंद करावे . त्याच प्रमाणे पाने गुंडाळनारी आळी आढळून आल्यास  20 मिली प्रॉफेनॉफॉस किंवा फॉस्फिमिडोन 10 लिटर पाण्यातून फवारावे .

• महत्वाची घ्यावयाची काळजी 

दर वर्षी 1 झाडा पासून 30 ते 35 किलो शेंगा  मिळतात .खत ,पानी ,आंतरिक मशागत याचे योग्य नियोजन केल्यास उत्पादन वाढून सातत्याने मिळते अन्यथा उत्पादनात घट होते .त्यामु़ळे नियमित काळजी घेणे आवश्यक आहे .

• काढणी आणि उत्पादन 

शेवगा लागवडीनंतर पहिल्या सहा महिन्यांत प्रत्येक झाडापासून सरासरी ३ ते ७ किलो शेंगा मिळतात. दुसऱ्या वर्षी १५ ते २० किलो शेंगा मिळतात व पुढे जसजसे झाडाचे वय वाढत जाते तसतसे उत्पन्नात वाढ होते. जेथे जमीन हलकी आहे व पाणी फेब्रुवारी- मार्चपर्यंतच आहे, अशा ठिकाणी वर्षभरात ३ ते ४ टन शेंगांचे उत्पन्न मिळते व खर्च वजा जाता ३० ते ५० हजार रुपये फायदा होतो.

जेथे जमीन मध्यम व भारी आहे व वर्षभर पाण्याची सुविधा आहे. अशा ठिकाणी वर्षभरात ५ ते ८ टन शेंगांचे उत्पन्न मिळते व ६० ते ८० हजार रुपयांचा फायदा होतो. शेवगा शेतीचे चांगले व्यवस्थापन करून राज्यातील अनेक शेतकऱ्यांनी बागायत शेतीतून ७० हजार ते १ लाख २५ हजारापर्यंत उत्पन्न मिळवले आहे. शेवगा शेंगांना स्थानिक बाजारपेठांपासूनपुणे व मुंबई बाजारात चांगले दर मिळतात.