लाळ्या खुरकुत - उपचारापेक्षा प्रतिबंध चांगला

माझीशेती : FFC (160206)
लाळ्या खुरकुत - उपचारापेक्षा प्रतिबंध चांगला

लाळ्या खुरकुत रोगाची लागण झाल्यानंतर ती नियंत्रणात येण्यास बराच उशीर लागतो. या काळात बाधित जनावर चारा खाऊ शकत नाही, लंगडत चालते, दुधाळ जनावराचे दुध घटते. गंभीर परिस्थितीत जनावर दगावण्याची शक्यता असते.
त्यामुळे नुकसान होण्यापूर्वी प्रतिबंधात्मक लस टोचावी.

* प्रतिबंधात्मक उपाय आणि घ्यावयाची काळजी -
- थंडी ओसरताना फेब्रुवारी महिन्यात आपल्याकडील गाय, बैल, म्हैस, शेळ्या, मेंढ्या अशा सर्व दोन खुरी जनावरांना लाळ्या खुरकुत या रोगासाठी प्रतिबंधक लस टोचून घ्यावी.
- सहा महिनेपेक्षा मोठ्या वासरांनाही लस टोचावी.
- गाभण गाईंना डॉक्टरच्या सल्याने लस टोचावी.
- या कला बाधित जनावर स्वतंत्र दूर बांधावे, पाणी स्वंतंत्र पाजावे. खुरातील जखम पोटाशियामच्या पाण्याने किंवा त्रिफळा चुर्णच्या पाण्याने धुवून काढावी.
- गावात साथ आली असल्यास सार्वजनिक ठिकाणी जनावरांना पाणी पाजू नये.
- लस स्वत: आणली किंवा घरी ठेवली तर २ ते ८ सेल्सियस तापमानात ठेवावी वाहतूकही या तापमानात करावी. शक्यतो गावातील सर्व जनावरांना लस द्यावी.

(जास्तीत जास्त शेतकरी या चळवळीत सामावून घ्या. त्यांच्या मोबाईल वरुन खालील प्रमाणे whats app मेसेज करायला सांगा)

* माझीशेती शेतकरी प्रतिष्ठान *
**********************
www.mazisheti.org
www.facebook.com/agriindia
**********************
व्हाट्स अप मेसेजसाठी खालीलप्रमाणे माहिती 9975740444 वर फक्त व्हाट्स अप मेसेज द्वारा पाठवा.
नाव -
संपुर्ण पत्ता -
जमीन क्षेत्र (एकर)-
प्रमुख पिक व त्याचे क्षेत्र -

शेवगा लागवड

• जमीन

शेवगा हलक्या ,माळरान तसेच डोंगराळउताराच्या जमिनीत करता लागवड  येतो . काळ्या भारी जमिनीत शेवग्याचे  झाड जोमाने वाढते पण उत्पादन कमी येते . जमिनीचा सामू     6 - 7.5 इतका  असावा.

• लागणीची पद्धत

पावसाळा सुरू होण्या पूर्वी  60×60×60 सेंमी आकाराचे खड्डे खोदुन त्यात 1घमीले शेनखत ,250 ग्राम 15:15:15 आणी 50 ग्राम फॉलिदॉल पावडर टाकून भरून घ्यवी .दोन झाडातिल व ओळीतिल अंतर 4×4 मीटर इतके ठेवावे . 

बियाणे - कोइमतूर-1, कोइमतूर-2, पीकेएम-1, पीकेएम-2 आणि कोकण रुचिरा 

सुधारित जाती :

१) जाफना, रोहित-१, कोकण रुचिरा, पी. के. एम. १

• पाणी व ख़त व्यवस्थापन

शेवग्याच्या प्रत्येक झाडास दरवर्षी 10 किलो शेनखत ,75ग्राम नत्र ,75 ग्राम स्फूरद ,75 ग्राम पालाश द्यावे . भारी जमीनीत एकरी 50 किलो    डि ए पी दिल्यास पालवी चांगली फुटते .

• रोग  नियंत्रण

शेवगा पिकावर जास्त  प्रमाणात रोग आढळून येत नाही.काही वेळा खोडवर कँकर या रोगाचा  प्रादूर्भाव आढळून येतो त्यावर 1%बोर्डो मिश्रण किंवा 10लिटर पाण्यात 10 ग्राम बाविस्टिन बुरशीनाशक फवरावे .        

• किड नियंत्रण 

शेवगा पिकावर आढळून येणारी महत्वाची किड म्हणजे खोड आणी फांदी पोखरनारी अळी. नियंत्रना करीता डायमेथोयेट किंवा ट्रायजोफॉस या किटकनाशकात किंवा पेट्रोल मध्ये बुडवलेला बोळा टाकून  छिद्र बंद करावे . त्याच प्रमाणे पाने गुंडाळनारी आळी आढळून आल्यास  20 मिली प्रॉफेनॉफॉस किंवा फॉस्फिमिडोन 10 लिटर पाण्यातून फवारावे .

• महत्वाची घ्यावयाची काळजी 

दर वर्षी 1 झाडा पासून 30 ते 35 किलो शेंगा  मिळतात .खत ,पानी ,आंतरिक मशागत याचे योग्य नियोजन केल्यास उत्पादन वाढून सातत्याने मिळते अन्यथा उत्पादनात घट होते .त्यामु़ळे नियमित काळजी घेणे आवश्यक आहे .

• काढणी आणि उत्पादन 

शेवगा लागवडीनंतर पहिल्या सहा महिन्यांत प्रत्येक झाडापासून सरासरी ३ ते ७ किलो शेंगा मिळतात. दुसऱ्या वर्षी १५ ते २० किलो शेंगा मिळतात व पुढे जसजसे झाडाचे वय वाढत जाते तसतसे उत्पन्नात वाढ होते. जेथे जमीन हलकी आहे व पाणी फेब्रुवारी- मार्चपर्यंतच आहे, अशा ठिकाणी वर्षभरात ३ ते ४ टन शेंगांचे उत्पन्न मिळते व खर्च वजा जाता ३० ते ५० हजार रुपये फायदा होतो.

जेथे जमीन मध्यम व भारी आहे व वर्षभर पाण्याची सुविधा आहे. अशा ठिकाणी वर्षभरात ५ ते ८ टन शेंगांचे उत्पन्न मिळते व ६० ते ८० हजार रुपयांचा फायदा होतो. शेवगा शेतीचे चांगले व्यवस्थापन करून राज्यातील अनेक शेतकऱ्यांनी बागायत शेतीतून ७० हजार ते १ लाख २५ हजारापर्यंत उत्पन्न मिळवले आहे. शेवगा शेंगांना स्थानिक बाजारपेठांपासूनपुणे व मुंबई बाजारात चांगले दर मिळतात.