अस्टर (Aster) लागवड व व्यवस्थापन

1. जमीन / माती

• प्रकार: सुपीक, चांगल्या निचऱ्याची जमीन.
• pH: 6.0 ते 7.5.
• तयारी: जमीन नांगरून सेंद्रिय खत मिसळा. शेवटच्या नांगरणीवेळी शेणखत किंवा कंपोस्ट मिसळा.

2. बियाणे

• नाव: 'ओस्टर ब्लू', 'पिंक स्टार', 'व्हाइट क्वीन' इत्यादी जाती लोकप्रिय.
• एकरी उत्पन्न: 8-12 टन (योग्य व्यवस्थापनावर अवलंबून).
• विशेष बाब: बियाण्यांची उगवणक्षमता 80-90% असावी.
• विशेष काळजी:
  • बियाण्यांना लागवडीपूर्वी ट्रायकोडर्मा पावडरने प्रक्रिया करा.
  • उष्ण व दमट हवामानात रोपवाटिकेची काळजी घ्या.

वाढीचा टप्पा	बियाण्यांचे प्रमाण	लागवडीचे अंतर
रोपवाटिका तयार करणे	80-100 ग्रॅम/एकर	30x30 सेमी

3. खत व्यवस्थापन

रासायनिक खत व्यवस्थापन:

वाढीचा टप्पा	N (नायट्रोजन)	P (फॉस्फरस)	K (पोटॅशियम)
लागवडीपूर्वी	40 किग्र	30 किग्र	20 किग्र
30 दिवसांनी	30 किग्र	20 किग्र	20 किग्र
60 दिवसांनी	20 किग्र	10 किग्र	10 किग्र

जैविक खत व्यवस्थापन:

• लागवडीपूर्वी: 10-15 टन शेणखत किंवा कंपोस्ट.
• वाढीच्या टप्प्यावर:
  • जिवामृत: 200 लिटर/एकर दराने 15 दिवसांच्या अंतराने फवारणी.
  • वर्मी कंपोस्ट: 2-3 टन/एकर दराने.

4. मागील पिकाचे बेवड

• अस्टर लागवडीसाठी डाळिंब, मका, भुईमूग, किंवा भाजीपाला पिके (टोमॅटो, कोबी) घेतल्यानंतर जमीन तयार करणे फायदेशीर आहे.
• नत्रयुक्त पिके घेतल्यानंतर अस्टर चांगली वाढते.

5. कीड व रोग नियंत्रणासाठी सापळे

• फेरोमोन सापळे: पाने खाणाऱ्या अळ्यांसाठी प्रति एकर 4-5 सापळे लावा.
• पीत चिकट सापळे: फुलकिड्यांसाठी प्रति एकर 10 सापळे.

6. कीड व रोग नियंत्रण

जैविक उपाय:

• कीडनाशक: निंबोळी अर्क (5%) दराने फवारणी.
• बुरशीनाशक: ट्रायकोडर्मा विरिडी 5 ग्रॅम/लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी.

रासायनिक उपाय:

• कीडनाशक:
  • इमिडाक्लोप्रिड @ 0.5 मिली/लिटर.
  • क्लोरपायरीफॉस @ 2 मिली/लिटर.
• बुरशीनाशक:
  • कार्बेन्डाझिम @ 1 ग्रॅम/लिटर.
  • मॅन्कोझेब @ 2 ग्रॅम/लिटर.

7. काढणी व्यवस्थापन

• फुले अर्धवट उमललेल्या अवस्थेत काढणी करा.
• कापलेल्या फुलांना थंड पाण्यात ठेवा.
• बाजारपेठेपर्यंत पोहोचवताना फुलांचे नुकसान होणार नाही याची काळजी घ्या.

8. प्रक्रिया उद्योग

• अस्टर फुलांचा उपयोग पुष्पगुच्छ, सजावट, आणि सुगंधी उत्पादनांसाठी होतो.
• प्रक्रिया उद्योगांसाठी थेट विक्रीची संधी निर्माण करा.

9. शासकीय योजना

• राष्ट्रीय बागायती अभियान (NHM): फुलशेतीसाठी अनुदान.
• प्रधानमंत्री कृषी सिंचन योजना: ठिबक सिंचनासाठी आर्थिक मदत.
• राष्ट्रीय जैविक शेती योजना: जैविक शेतीसाठी प्रोत्साहन.
• महिला व शेतकरी गट अनुदान: फुलशेतीसाठी सामूहिक प्रकल्पांना मदत.