लिंबू : लागवड ते काढणीपर्यंत संपूर्ण व्यवस्थापन

 पोषकद्रव्ये आणि आरोग्यासाठी उपयोग

• लिंबामध्ये व्हिटॅमिन C मुबलक प्रमाणात असते, जे रोगप्रतिकारशक्ती वाढवते.
• पचनक्रियेस मदत करणारे आणि शरीरातील विषारी घटक बाहेर टाकणारे गुणधर्म असतात.
• त्वचेसाठी फायदेशीर तसेच सर्दी-खोकला यावर उपयुक्त.

जमीन / माती

• चांगला निचरा होणारी चिकट, गाळाची व वालुकामय जमीन सर्वोत्तम.
• pH 5.5 ते 7.5 असलेली जमीन उत्तम.
• चुनखडी किंवा क्षारयुक्त जमीन टाळावी.

बियाणे माहिती:

बियाणे नाव	एकरी उत्पन्न (क्विंटल)	विशेष बाब	विशेष काळजी
कागदी लिंबू	80-100	मोठे फळ, चांगला रस	नियमित पाणी आणि छाटणी
सिट्रस लेमोनी	60-80	मध्यम गोडसर चव	बुरशी नियंत्रण
विक्रम लिंबू	70-90	जाड सालीचा टिकाऊ लिंबू	भरपूर प्रकाश आणि सेंद्रिय खत

खत व्यवस्थापन:

वाढीचा टप्पा	नत्र (N) किग्र./एकर	स्फुरद (P) किग्र./एकर	पालाश (K) किग्र./एकर
लागवडीनंतर 3 महिने	20	15	10
6 महिने	30	20	15
फुलोरा येण्याच्या वेळी	40	25	20
फळधारणा	50	30	25

जैविक खत व्यवस्थापन:

• गांडूळ खत: 5 टन/हेक्टर
• सेंद्रिय खत: 10 टन/हेक्टर
• जीवामृत: 200 लिटर/एकर
• निंबोळी खत: 250 ग्रॅम/झाड

मागील पिकाचे बेवड (Crop Rotation)

पिकाचे नाव	लिंबू लागवडीसाठी योग्य का?
भाजीपाला (टोमॅटो, वांगी)	योग्य नाही (जमीन कमी होते)
डाळिंब / सीताफळ	चांगले (मिश्रपीक म्हणून उपयुक्त)
सोयाबीन / हरभरा	योग्य (जमिनीतील नत्र संतुलन राखते)

कीड व रोग नियंत्रणासाठी सापळे आणि त्यांचे फायदे

सापळ्याचे नाव	फायदा
निळा चिकट सापळा	रसशोषक किडींसाठी
पिवळा चिकट सापळा	पांढऱ्या माशीच्या नियंत्रणासाठी
फेरोमोन सापळे	फळमाशीच्या प्रतिबंधासाठी

कीड व रोग नियंत्रण (रासायनिक आणि जैविक):

समस्या	रासायनिक उपाय	जैविक उपाय
फळमाशी	डायमेथोएट 2ml/L	ट्रायकोग्रामा जैविक किटक
बुरशीजन्य रोग	कार्बेन्डाझिम 1.5g/L	दशपर्णी अर्क फवारणी
रसशोषक कीड	इमिडाक्लोप्रिड 0.5ml/L	निंबोळी अर्क

काढणी व्यवस्थापन:

• लिंबू पूर्ण वाढ झाल्यावर पण हिरवट रंग असताना काढणी करावी.
• सकाळच्या वेळी काढणी केल्यास टिकाऊपणा वाढतो.
• संकलनानंतर साठवण थंड जागेत करावी.

शेतमाल विक्री नियोजन:

• स्थानिक बाजारपेठ: किरकोळ विक्री.
• महामंडळे / थेट निर्यात: कृषी प्रक्रिया उद्योगांना पुरवठा.
• ऑनलाईन मार्केटिंग: ई-कॉमर्स, थेट ग्राहकांना विक्री.

प्रक्रिया उद्योग:

• लिंबाचा रस / सिरप
• लोणची व मसाले
• सुकवलेले लिंबू उत्पादन

शासकीय योजना:

योजना नाव	लाभार्थी	सहाय्य
राष्ट्रीय फलोत्पादन अभियान	वैयक्तिक शेतकरी	अनुदानित रोपे, ठिबक सिंचन
PM-KISAN	वैयक्तिक शेतकरी	वार्षिक ₹6,000 मदत
कृषी प्रक्रिया योजना	गट आणि कंपनी	प्रक्रिया उद्योगांसाठी अनुदान

खरेदीचे नियोजन:

वस्तूचे नाव	प्रमाण/एकर	टिप्पणी
रोपे	200-250	दर्जेदार वाण निवडणे आवश्यक
सेंद्रिय खत	5 टन	वेलीच्या पोषणासाठी
रसशोषक किटक सापळे	10-15	कीड नियंत्रणासाठी

Social Media Post:

 लिंबू लागवड मार्गदर्शक! ?गवड, खत व्यवस्थापन, रोग नियंत्रण, विक्री व शासकीय योजना याविषयी संपूर्ण माहिती मिळवा! अधिक माहितीसाठी संपर्क करा! #लिंबू #शेती #कृषी_माहिती