माझीशेती : FFC (160110)
ट्रायकोडर्मा मित्र बुरशी
___Sachin Rasal
गेल्या आठ दशकापासून ट्रायकोडर्मा चा उपयोग बुरशिनाशक म्हणून केला जातो आहे. हिरव्या रंगाची ही बुरशी ईतर बुरशींचे अन्न लांबवण्यात अतिशय पटाइत आहे. जोमाने वाढणारे तंतू उपलब्ध पृष्टभागावर वेगाने पसरतात व मग विकरांचा स्त्राव सोडतात.
ह्या विकरांमधे सर्व प्रकारचे जैविक पदार्थांचे विघटन करण्याची क्षमता असते. विघटनात तयार झालेल्या पदार्थांचे शोषण करण्यातही ट्रायकॉडर्मा सर्वात पुढे असते. उपलब्ध अन्नावर कोणी ताव मारू नये म्हणुन ही खादाड बूरशी विशिष्ट प्रकारचि प्रतीजैविके स्त्रवते. ह्या स्त्रावात इतर बुरशींसोबत जीवाणूंनाही थोपवण्याची क्षमता असते. ट्रायकोडर्मा आपल्या प्रतिस्पर्ध्याच्या शरीरावर भोके पाडुन- त्यातून आत जावुन प्रतिस्पर्ध्याचे शोषण करते. तिची ही शक्ति विलक्षण आहे.
ट्रायकोडर्मा इतर बुरशींशी जीतके शत्रुत्व बाळगते तितकेच मित्रत्व वनस्पतींना दाखवते. जिवंत वनस्पतिंना कुठलीही हानी न पोहोचवता ती मुळावर आपली वसाहत बनवते. जमिनीकडून होऊ शकणार्‍या शत्रूच्या हल्ल्याला जशी ती थोपवाते त्याच प्रमाणे ती वनस्पतिंना सतर्क करून पानांद्वारे होऊ शकणार्‍या शत्रूच्या प्रवेशाला ही रोखते. आँक्झिन सारखे पदार्थ स्त्रवून ती मुळाची वा त्यावरील शोषकेशीकांची संख्याही वाढवते.
मुळांसोबत ती जमिनीवर खोलवर रूतते. विकरांच्या माध्यमातून उपलब्ध झालेल्या विघटीत द्रवातील लोह, जस्त, मँग्नीज, तांबे व मोलिब्डेनम आदी सूक्ष्मद्रव्यांची पूर्तता वनस्पतींना केली जाते.
जॆव्हा आपण " ट्रायकोडर्मा" हा शब्दा वापरतो तेव्हा तो एकच जीव आहे असा भ्रम निर्मण होतो. प्रत्यक्षात तसे नाही. ट्रायकोडर्माच्या एकोन्नवद प्रजाती माहिती आहेत. व्हिरिडी व हारज़ीआनम ह्यांना आपण ओळखतोच त्याव्यतिरिक्त कोनींनजी, शुडोमोनाज, अस्पेरलंम, लोंजीओब्रॅन्कम अशा अनेक प्रजाती आहेत.
ह्या प्रत्येक जातीत अनेक स्ट्रेन असतात. प्रत्येक स्ट्रेनमधे वर वर्णन केलेले काही गुणधर्म असतात. निसर्गात एका वेळी एकापेक्षा जास्त स्ट्रेन एकत्र रहातात व परिणामकारक पध्दतीनॆ आपले काम करतात. ट्रायकोडर्मावर भरपुर संशोधन झालेले असून अजूनही भरपुर अभ्यास सुरू आहे. इंटरनेटवर शोध घेतला असता असे लक्षात आले की आज समोर येत असलेली माहिती अतिशय रंजक तर आहेच शिवाय शेती साठी अतिशय उपयुक्त आहे.
आपण पुढच्या वेळी जेव्हाही शेतात पीक पेरायच ठरवाल तेव्हा ट्रायकोडर्मा युक्त कंपोस्ट खत व ट्रायकोडर्माची बीज प्रक्रिया करायला विसरू नका. ढगाळ वातावरणात आपल्या पिकाच्या संरक्षणाची जबाबदारी ट्रायकोडर्माच्या मिश्रणाला द्या व बिनधास्त रहा. शत्रू बुरशीची काय मजाल की ती तुमचा शेताकडे वळुनही पाहील.
* माझीशेती शेतकरी प्रतिष्ठान *
**********************
www.mazisheti.org
www.facebook.com/agriindia
what's app 9975740444
**********************
व्हाट्स अप मेसेजसाठी खालीलप्रमाणे माहिती 9975740444 वर फक्त व्हाट्स अप मेसेज द्वारा पाठवा.
नाव -
पत्ता -
जिल्हा -
गट नं-
मोबाईल नं.-
**********************
* नवीन शेतकरी नोंदणी - 9975740444
* FFC नोंदणी - mazishetifoundation@gmail.com
* MAATI नोंदणी - FFC every block
* H2O नोंदणी - FFC every block
* GREET नोंदणी - FFC every block
